Ο Μουαμάρ αλ Καντάφι (Muammar Abu Minyar al-Qaddafi) ήταν Λίβυος στρατιωτικός και πολιτικός, δικτάτορας της Λιβύης για 42 χρόνια, από το 1969 έως το 2011. Κατάγεται από οικογένεια Βεδουίνων νομάδων. Eίναι πατέρας 8 παιδιών, με μεγαλύτερο γιο τον Muhammad Qaddafi, επικεφαλής σήμερα της Ολυμπιακής Επιτροπής της Λιβύης.
Πρώτα χρόνια
Γεννήθηκε στις 7 Ιουνίου του 1942, σε μια...
νομαδική τέντα κοντά στη Σύρτη. Πήγε σε μουσουλμανικό σχολείο στη Sabha. Το 1961 εκδιώχθηκε εξαιτίας της δράσης του ως ακτιβιστής. Σπούδασε Νομικά και στη συνέχεια ακολούθησε στρατιωτική καριέρα στη Βεγγάζη. Την 1η Σεπτεμβρίου του 1969, μια μικρή ομάδα από αξιωματικούς του στρατού υπό την ηγεσία του Καντάφι έκανε πραξικόπημα και ανέτρεψε τον βασιλιά Ίντρις, ενώ ο τελευταίος παραθέριζε στην Ελλάδα (στα Καμένα Βούρλα), για λόγους υγείας. Βασιλιάς ανακηρύχθηκε ο ανιψιός του και διάδοχος του θρόνου, Sayyid Hasan arκ-Rida al-Mahdi as-Sanussi.
Τελικώς, τον Απρίλιο του 1999, έπειτα από συνεχιζόμενες πιέσεις του ΟΗΕ, η Λιβύη παρέδωσε στη δικαιοσύνη τους 2 υπόπτους για την τραγωδία στο Λόκερμπι και τον Αύγουστο του 2003, η ίδια η χώρα ανέλαβε επίσημα την ευθύνη αλλά και την αποζημίωση στις οικογένειες των θυμάτων, επειδή διατηρούσε πολλά στρατόπεδα εκπαίδευσης αραβικών τρομοκρατικών ομάδων. Σταδιακά αποκαταστάθηκαν οι σχέσεις της χώρας με τη Δύση. Τον Μάρτιο του 2004 ο πρωθυπουργός της Μ. Βρετανίας Τόνι Μπλερ επισκέφθηκε επίσημα την Τρίπολη. Στις 15 Μαΐου του 2006, το State Department ανακοίνωσε την επαναφορά των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ και Λιβύης. Επίσης ήρθησαν οι -σε ισχύ από το 1992- κυρώσεις (μποϋκοτάζ) που είχαν επιβληθεί στη Λιβύη.
Σχέσεις με την Ιταλία, η αρχή του τέλους
«Ο καλύτερος φίλος του Καντάφι στην Ευρώπη». Αυτός φαίνεται να ήταν ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι, όπου οι σχέσεις του με τον Μουαμάρ Καντάφι ήταν στο επίκεντρο των εξελίξεων, αλλά και των κουτσομπολιών.
«Αν υπάρχει ένας άνθρωπος που μπορεί να πείσει τον Καντάφι να αποχωρήσει από τη Λιβύη, αυτός είμαι εγώ», είχε πει το Μάρτιο του 2011 ο Σίλβιο.
Μέχρι να πέσει η πρώτη βόμβα, κανείς δε μπορούσε να πει ότι η φιλία τους ήταν μόνο διπλωματική. Είχαν μια στενή φιλική σχέση, η οποία ήταν έκδηλη σε κάθε τους συνάντηση.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το ότι σε μια από τις συναντήσεις τους, κατά τη διάρκεια επίσκεψης του Καντάφι στη Ρώμη, τον Αύγουστο του 2010, ο Μπερλουσκόνι έσκυψε και φίλησε το χέρι του, μια τιμή που στην Ιταλία είθισται να την «απολαμβάνει» μόνο ο Πάπας.
Η Ιταλία αγοράζει το 80% του πετρελαίου της Λιβύης και ο Μπερλουσκόνι επιφύλαξε θερμή υποδοχή στον Καντάφι και τις 11 φορές που επισκέφθηκε επισήμως την Ιταλία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν οι διαλέξεις περί Ισλάμ που έδωσε ο Λίβυος ηγέτης σε εκατοντάδες νέες γυναίκες οι οποίες στρατολογούνταν ειδικά γι’ αυτόν τον σκοπό από μια υπηρεσία μοντέλων. Καθώς εκτοξεύτηκαν οι τιμές του πετρελαίου, ο Καντάφι και η οικογένειά του απέκτησαν ξαφνικά τόσα χρήματα που δεν ήξεραν τι να τα κάνουν.
Στο τέλος της περασμένης δεκαετίας, όμως, ο Καντάφι και οι γιοι του είχαν αρχίσει να χάνουν τον έλεγχο. Ενδεικτικός ήταν ο εκβιασμός που έκανε ο Καντάφι στο Νικολά Σαρκοζί για να δεχθεί την απελευθέρωση πέντε νοσοκόμων από τη Βουλγαρία και ενός Παλαιστίνιου γιατρού που υποτίθεται ότι είχαν μολύνει σκοπίμως 400 Λίβυους με τον ιό του AIDS. Και το αποκορύφωμα ήταν η απελευθέρωση στη Σκωτία του Αμπντελμπασέτ αλ-Μεγκράχι, του μοναδικού Λίβυου αξιωματούχου που καταδικάστηκε για το Λόκερμπι. Οι Λίβυοι, που είχαν «παγώσει» μια μεγάλη πετρελαϊκή συμφωνία με την ΒΡ, κατέστησαν σαφές ότι θα την έβλεπαν με καλό μάτι αν επαναπατριζόταν ο αλ-Μεγκράχι με τη δικαιολογία ότι βρισκόταν στο τελικό στάδιο του καρκίνου του προστάτη. Έτσι και συνέβη. Η πετρελαϊκή συμφωνία ύψους 900 εκατομμυρίων δολαρίων με την ΒΡ ήταν πλέον ασφαλής.
Προεδρία της Αφρικανικής Ένωσης
Ο Καντάφι εξελέγη πρόεδρος της Αφρικανικής Ένωσης στις 2 Φεβρουαρίου του 2009. Σε δήλωσή του, κατά τη διάσκεψη κορυφής του διεθνούς οργανισμού στην Αιθιοπία, ο Καντάφι επανέλαβε ότι οι ανεξάρτητες χώρες της Αφρικής μπορούν να εργαστούν για να πετύχουν μια ένωση, που θα ονομαστεί Ηνωμένες Πολιτείες της Αφρικής. Στις 29 Μαρτίου του 2009, χαρακτήρισε το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο ως «μια νέα μορφή διεθνούς τρομοκρατίας».
Σχέσεις με την Ελλάδα
Ο πρώην πρωθυπουργός της Ελλάδας, Ανδρέας Παπανδρέου, το 1977, είχε το καθεστώς της Λιβύης «διακυβέρνηση στα πρότυπα του δήμου των αρχαίων Αθηναίων». Σύμφωνα με το γιο του Ανδρέα Παπανδρέου και σημερινό πρωθυπουργό της Ελλάδας, Γιώργο Παπανδρέου, ο Καντάφι διατηρούσε στενές σχέσεις με τον πατέρα του.
Από της αρχές της δεκαετίας του 1980, ο Καντάφι άρχισε να ενοχλείται από τους Λίβυους που ζούσαν στο εξωτερικό. Μετά τη μεγάλη σφαγή του 1974 – 1976 στα πανεπιστήμια, κατάφερε να σιωπήσει την όποια θέση ή ομιλία εναντίον του στην Λιβύη. Αλλά στο εξωτερικό οι Λίβυοι εκφράζονταν εναντίον του ελεύθερα. Μετά από μια μεγάλη απόπειρα δολοφονίας του το 1984, ο Καντάφι έστελνε εκτελεστές δολοφόνους να καθαρίσουν την Ευρώπη και τον κόσμο από τα «κοπρόσκυλα», όπως τους είχε τότε αποκαλέσει. Δύο Λίβυοι φοιτητές 23 και 24 ετών, δολοφονήθηκαν στο διαμέρισμά τους στην Αθήνα το 1984, καθώς και ένας Λίβυος, πατέρας δύο παιδιών, πυροβολήθηκε σε δρόμο της Αθήνας. Στους ύποπτους εκτελεστές του Καντάφι δόθηκε άδεια να αποχωρήσουν από την Ελλάδα και δεν φυλακίστηκαν ποτέ. Λόγω της φιλίας της Ελληνικής Κυβέρνησης τότε με τον Καντάφι, η Ελλάδα ήταν αφιλόξενη στους Λίβυους που δεν θέλανε τον Καντάφι. Υπήρξαν και πολλές άλλες απόπειρες εναντίον Λίβυων στο Χαλάνδρι, στη Γλυφάδα και σε άλλες περιοχές.
Μερικοί από τους ανθρώπους που δολοφονηθήκαν στην Ελλάδα:
Abu Bakr Abd Al Rahman, προηγούμενος στρατιωτικός ανώτερος υπάλληλος – Αθήνα, Μάιος 1980
Leiutenant Senoussi Al Atyoush, Μοναρχικός στρατιωτικός – Αθήνα, Ιανουάριος 1981
Saleh Abu Zaid Al Shteyte, επιχειρηματίας – Αθήνα, Ιούλιος 1984
Atyah Saleh Al Fartass, φοιτητής – Αθήνα, Ιούλιος 1984
Abd Al Mounam, φοιτητής – Αθήνα, Ιούλιος 1984
Mohammad Ashour Afhema, επιχειρηματίας – Αθήνα, Ιανουάριος 1987
Στις 10 Ιουνίου του 2010, ο Γιώργος Παπανδρέου μεταβαίνοντας στην Τρίπολη της Λιβύης, συναντήθηκε με τον πρόεδρο Καντάφι. Στην συνάντηση αυτή πραγματοποιήθηκε συμφωνία συνεργασίας με την Λιβύη. Τη συμφωνία υπέγραψαν ο υπουργός Επικρατείας Χάρης Παμπούκης και ο υπουργός Οικονομικών και Σχεδιασμού της Λιβύης. Περιλαμβάνει τομείς όπως οι τηλεπικοινωνίες, οι μεταφορές, η ενέργεια, ο τουρισμός, τα γεωργικά προϊόντα, η αρχαιολογία, η κατασκευή έργων υποδομής κυρίως λιμενικών, το real estate, οι φαρμακοβιομηχανίες, η υγεία και η παιδεία
Εμφύλιος πόλεμος 2011
Στις 17 Φεβρουαρίου 2011 ξέσπασαν πολιτικές ταραχές στη Λιβύη εναντίον της κυβέρνησης του Καντάφι, ταραχές χωρίς προηγούμενο. Οι διαδηλώσεις κορυφώθηκαν στα τέλη Φεβρουαρίου, με τον αριθμό των νεκρών να ξεπερνά τους 1.000.
Τον Μάρτιο παραιτήθηκαν πολλοί πρώην συνεργάτες του Καντάφι, ανάμεσά τους και υπουργοί, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την πολιτική καταστολής που ακολουθούσε προς τους διαδηλωτές. Πολλά μέλη των δυνάμεων ασφαλείας αυτομόλησαν προς το μέτωπο της αντιπολίτευσης. Ο πρώην υπουργός δικαιοσύνης, Μουσταφά Αμπντέλ Τζαλίλ σχημάτισε προσωρινή κυβέρνηση και τα Ηνωμένα Έθνη επέβαλαν στις 17 Μαρτίου 2011 ζώνη εναέριου αποκλεισμού στην Λιβύη, με σκοπό να προστατευτεί ο άμαχος πληθυσμός. Στις 30 Απριλίου 2011 σκοτώθηκε ένας από τους γιους του Καντάφι σε αεροπορικό βομβαρδισμό του NATO, καθώς επίσης και 3 από τους εγγονούς του, στην Τρίπολη. Ο Καντάφι, ο οποίος μαζί με την σύζυγό του επισκεπτόταν το σπίτι του γιου του, όπου έλαβε χώρα ο βομβαρδισμός, δεν τραυματίστηκε.
Πρώτα χρόνια
Γεννήθηκε στις 7 Ιουνίου του 1942, σε μια...
νομαδική τέντα κοντά στη Σύρτη. Πήγε σε μουσουλμανικό σχολείο στη Sabha. Το 1961 εκδιώχθηκε εξαιτίας της δράσης του ως ακτιβιστής. Σπούδασε Νομικά και στη συνέχεια ακολούθησε στρατιωτική καριέρα στη Βεγγάζη. Την 1η Σεπτεμβρίου του 1969, μια μικρή ομάδα από αξιωματικούς του στρατού υπό την ηγεσία του Καντάφι έκανε πραξικόπημα και ανέτρεψε τον βασιλιά Ίντρις, ενώ ο τελευταίος παραθέριζε στην Ελλάδα (στα Καμένα Βούρλα), για λόγους υγείας. Βασιλιάς ανακηρύχθηκε ο ανιψιός του και διάδοχος του θρόνου, Sayyid Hasan arκ-Rida al-Mahdi as-Sanussi.
Εσωτερικές υποθέσεις
Μαζικές διαδήλωσες ενάντια στο καθεστώς Καντάφι άρχισαν από 1974. Για χρόνια, οι Λίβυοι, στερημένοι από τον ογκώδη πλούτο πετρελαίου της Λιβύης, με τους κοινωνικούς και οικονομικούς πόρους να επιδεινώνονται και το εκπαιδευτικό σύστημα να συντρίβεται από τις στρατιωτικές καθεστωτικές πιέσεις, έβγαιναν στους δρόμους. Στις 7 Απριλίου 1976, πανεπιστημιακοί φοιτητές από τη Βεγγάζη και την Τρίπολη οργάνωσαν μαζικές διαδήλωσες ενάντια στο καθεστώς Μουαμάρ Καντάφι. Κυβερνητικά στρατεύματα στάλθηκαν στα πανεπιστήμια, όπου επιτέθηκαν και συνέλαβαν διάφορους σπουδαστές. Πολλοί σκοτώθηκαν.
Αυτό που συνέβη θα αποτυπωνόταν οδυνηρά στα μυαλά των Λίβυων για πάντα. Εκείνη την ημέρα, πολίτες και σπουδαστές από το πανεπιστήμιο Al-Fateh κρεμάστηκαν δημόσια στην κεντρική πλατεία της Βεγγάζης. Το καθεστώς μετέδωσε τις εκτελέσεις στη λιβυκή κρατική τηλεόραση για να εκβιάσει και να εκφοβίσει το λαό ώστε να πάψουν μια για πάντα οι διαμαρτυρίες. Ημέρες αργότερα, οι διαφωνούντες ανώτεροι στρατιωτικοί κρεμάστηκαν επίσης. Κάθε χρόνο μετά από αυτό, και στη διάρκεια της δεκαετίας του ‘80, ο μήνας Απρίλιος έφερνε έναν καινούργιο κύκλο εκτελέσεων.
Διεθνείς σχέσεις
Όντας οπαδός της παναραβικής ιδέας, οι σχέσεις του με τη Δύση εντάθηκαν τις δεκαετίες του 1970 και του του 1980. Ο πιστός του ακόλουθος, φίλος, και μετ’ έπειτα υπουργός Εξωτερικών της Λιβύης, πράκτορας και πολλά άλλα που άκουγε στο όνομα Μούσα Κούσα, λέγεται πως ήταν ο άνθρωπος που επί σειρά ετών διαπραγματευόταν και έκανε προσφορές με τους δυτικούς ηγέτες ώστε ο Καντάφι να παραμένει στην εξουσία και τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διέπραττε να ξεχνιούνται.
Το 1985 ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας Ανδρέας Παπανδρέου, με μια επιτυχημένη πρωτοβουλία διαιτησίας, κατάφερε την ιστορική συνάντηση στην Κρήτη του προέδρου της Γαλλίας Φρανσουά Μιτεράν με τον Καντάφι, κατά τη μεγάλη διένεξη που τους χώριζε το θέμα του Τσαντ, όπου και επήλθε συμβιβαστική λύση με τη γνωστή «συμφωνία της Ελούντας».
Στις 14 Απριλίου 1986, ο Πρόεδρος Ρήγκαν διέταξε βομβαρδισμό κατά της Λιβύης στην επιχείρηση «El Dorado Canyon», με αποτέλεσμα το θάνατο 60 ανθρώπων. Η επίθεση έγινε με αφορμή, όπως δηλώθηκε τότε, τις καταγγελίες περί εμπλοκής της Λιβύης στη βομβιστική επίθεση σε ντισκοτέκ του Βερολίνου, στις 5 Απριλίου 1986, με 3 νεκρούς, από τους οποίους οι 2 ήταν Αμερικανοί στρατιώτες. Το περίεργο όμως της επίθεσης ήταν ότι πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά την αυθαίρετη απόφαση της Λιβύης να κλείσει τον Κόλπο της Σύρτης, σε νοητή ευθεία και να θεωρήσει όλο τον θαλάσσιο χώρο αυτής «χωρικά ύδατα». Αμέσως μετά την αεροπορική κυρίως επίθεση, η Λιβύη παραιτήθηκε της προγενέστερης απόφασής της.
Το 1991, οι ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετανία κατηγόρησαν επίσημα το καθεστώς του Καντάφι για την τραγωδία στο Λόκερμπι της Σκωτίας, στις 21 Δεκεμβρίου 1988, όταν ανατινάχθηκε η πτήση 103 αεροσκάφους της Pan Am, με απολογισμό 270 νεκρούς. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ απαίτησε από την Λιβύη να παραδώσει στη δικαιοσύνη τους 2 υπόπτους για το τρομοκρατικό χτύπημα, να καταβάλλει αποζημίωση στις οικογένειες των θυμάτων, να συνεργαστεί επίσημα με τις ομάδες έρευνας για την τραγωδία και να σταματήσει κάθε μορφή υποστήριξης προς τις αραβικές τρομοκρατικές ομάδες. Η άρνηση της Λιβύης να υπακούσει, οδήγησε τον ΟΗΕ σε επιβολή διεθνών κυρώσεων εναντίον της χώρας, από τις 31 Μαρτίου 1992.
Τον Οκτώβριο του 1993, ψήγματα του λιβυκού στρατού επιχείρησαν να δολοφονήσουν τον Καντάφι, χωρίς αποτέλεσμα. Το 1994 η χώρα αποχώρησε από το Τσαντ
Μαζικές διαδήλωσες ενάντια στο καθεστώς Καντάφι άρχισαν από 1974. Για χρόνια, οι Λίβυοι, στερημένοι από τον ογκώδη πλούτο πετρελαίου της Λιβύης, με τους κοινωνικούς και οικονομικούς πόρους να επιδεινώνονται και το εκπαιδευτικό σύστημα να συντρίβεται από τις στρατιωτικές καθεστωτικές πιέσεις, έβγαιναν στους δρόμους. Στις 7 Απριλίου 1976, πανεπιστημιακοί φοιτητές από τη Βεγγάζη και την Τρίπολη οργάνωσαν μαζικές διαδήλωσες ενάντια στο καθεστώς Μουαμάρ Καντάφι. Κυβερνητικά στρατεύματα στάλθηκαν στα πανεπιστήμια, όπου επιτέθηκαν και συνέλαβαν διάφορους σπουδαστές. Πολλοί σκοτώθηκαν.
Αυτό που συνέβη θα αποτυπωνόταν οδυνηρά στα μυαλά των Λίβυων για πάντα. Εκείνη την ημέρα, πολίτες και σπουδαστές από το πανεπιστήμιο Al-Fateh κρεμάστηκαν δημόσια στην κεντρική πλατεία της Βεγγάζης. Το καθεστώς μετέδωσε τις εκτελέσεις στη λιβυκή κρατική τηλεόραση για να εκβιάσει και να εκφοβίσει το λαό ώστε να πάψουν μια για πάντα οι διαμαρτυρίες. Ημέρες αργότερα, οι διαφωνούντες ανώτεροι στρατιωτικοί κρεμάστηκαν επίσης. Κάθε χρόνο μετά από αυτό, και στη διάρκεια της δεκαετίας του ‘80, ο μήνας Απρίλιος έφερνε έναν καινούργιο κύκλο εκτελέσεων.
Διεθνείς σχέσεις
Όντας οπαδός της παναραβικής ιδέας, οι σχέσεις του με τη Δύση εντάθηκαν τις δεκαετίες του 1970 και του του 1980. Ο πιστός του ακόλουθος, φίλος, και μετ’ έπειτα υπουργός Εξωτερικών της Λιβύης, πράκτορας και πολλά άλλα που άκουγε στο όνομα Μούσα Κούσα, λέγεται πως ήταν ο άνθρωπος που επί σειρά ετών διαπραγματευόταν και έκανε προσφορές με τους δυτικούς ηγέτες ώστε ο Καντάφι να παραμένει στην εξουσία και τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διέπραττε να ξεχνιούνται.
Το 1985 ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας Ανδρέας Παπανδρέου, με μια επιτυχημένη πρωτοβουλία διαιτησίας, κατάφερε την ιστορική συνάντηση στην Κρήτη του προέδρου της Γαλλίας Φρανσουά Μιτεράν με τον Καντάφι, κατά τη μεγάλη διένεξη που τους χώριζε το θέμα του Τσαντ, όπου και επήλθε συμβιβαστική λύση με τη γνωστή «συμφωνία της Ελούντας».
Στις 14 Απριλίου 1986, ο Πρόεδρος Ρήγκαν διέταξε βομβαρδισμό κατά της Λιβύης στην επιχείρηση «El Dorado Canyon», με αποτέλεσμα το θάνατο 60 ανθρώπων. Η επίθεση έγινε με αφορμή, όπως δηλώθηκε τότε, τις καταγγελίες περί εμπλοκής της Λιβύης στη βομβιστική επίθεση σε ντισκοτέκ του Βερολίνου, στις 5 Απριλίου 1986, με 3 νεκρούς, από τους οποίους οι 2 ήταν Αμερικανοί στρατιώτες. Το περίεργο όμως της επίθεσης ήταν ότι πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά την αυθαίρετη απόφαση της Λιβύης να κλείσει τον Κόλπο της Σύρτης, σε νοητή ευθεία και να θεωρήσει όλο τον θαλάσσιο χώρο αυτής «χωρικά ύδατα». Αμέσως μετά την αεροπορική κυρίως επίθεση, η Λιβύη παραιτήθηκε της προγενέστερης απόφασής της.
Το 1991, οι ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετανία κατηγόρησαν επίσημα το καθεστώς του Καντάφι για την τραγωδία στο Λόκερμπι της Σκωτίας, στις 21 Δεκεμβρίου 1988, όταν ανατινάχθηκε η πτήση 103 αεροσκάφους της Pan Am, με απολογισμό 270 νεκρούς. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ απαίτησε από την Λιβύη να παραδώσει στη δικαιοσύνη τους 2 υπόπτους για το τρομοκρατικό χτύπημα, να καταβάλλει αποζημίωση στις οικογένειες των θυμάτων, να συνεργαστεί επίσημα με τις ομάδες έρευνας για την τραγωδία και να σταματήσει κάθε μορφή υποστήριξης προς τις αραβικές τρομοκρατικές ομάδες. Η άρνηση της Λιβύης να υπακούσει, οδήγησε τον ΟΗΕ σε επιβολή διεθνών κυρώσεων εναντίον της χώρας, από τις 31 Μαρτίου 1992.
Τον Οκτώβριο του 1993, ψήγματα του λιβυκού στρατού επιχείρησαν να δολοφονήσουν τον Καντάφι, χωρίς αποτέλεσμα. Το 1994 η χώρα αποχώρησε από το Τσαντ
Τελικώς, τον Απρίλιο του 1999, έπειτα από συνεχιζόμενες πιέσεις του ΟΗΕ, η Λιβύη παρέδωσε στη δικαιοσύνη τους 2 υπόπτους για την τραγωδία στο Λόκερμπι και τον Αύγουστο του 2003, η ίδια η χώρα ανέλαβε επίσημα την ευθύνη αλλά και την αποζημίωση στις οικογένειες των θυμάτων, επειδή διατηρούσε πολλά στρατόπεδα εκπαίδευσης αραβικών τρομοκρατικών ομάδων. Σταδιακά αποκαταστάθηκαν οι σχέσεις της χώρας με τη Δύση. Τον Μάρτιο του 2004 ο πρωθυπουργός της Μ. Βρετανίας Τόνι Μπλερ επισκέφθηκε επίσημα την Τρίπολη. Στις 15 Μαΐου του 2006, το State Department ανακοίνωσε την επαναφορά των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ και Λιβύης. Επίσης ήρθησαν οι -σε ισχύ από το 1992- κυρώσεις (μποϋκοτάζ) που είχαν επιβληθεί στη Λιβύη.
Σχέσεις με την Ιταλία, η αρχή του τέλους
«Ο καλύτερος φίλος του Καντάφι στην Ευρώπη». Αυτός φαίνεται να ήταν ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι, όπου οι σχέσεις του με τον Μουαμάρ Καντάφι ήταν στο επίκεντρο των εξελίξεων, αλλά και των κουτσομπολιών.
«Αν υπάρχει ένας άνθρωπος που μπορεί να πείσει τον Καντάφι να αποχωρήσει από τη Λιβύη, αυτός είμαι εγώ», είχε πει το Μάρτιο του 2011 ο Σίλβιο.
Μέχρι να πέσει η πρώτη βόμβα, κανείς δε μπορούσε να πει ότι η φιλία τους ήταν μόνο διπλωματική. Είχαν μια στενή φιλική σχέση, η οποία ήταν έκδηλη σε κάθε τους συνάντηση.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το ότι σε μια από τις συναντήσεις τους, κατά τη διάρκεια επίσκεψης του Καντάφι στη Ρώμη, τον Αύγουστο του 2010, ο Μπερλουσκόνι έσκυψε και φίλησε το χέρι του, μια τιμή που στην Ιταλία είθισται να την «απολαμβάνει» μόνο ο Πάπας.
Η Ιταλία αγοράζει το 80% του πετρελαίου της Λιβύης και ο Μπερλουσκόνι επιφύλαξε θερμή υποδοχή στον Καντάφι και τις 11 φορές που επισκέφθηκε επισήμως την Ιταλία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν οι διαλέξεις περί Ισλάμ που έδωσε ο Λίβυος ηγέτης σε εκατοντάδες νέες γυναίκες οι οποίες στρατολογούνταν ειδικά γι’ αυτόν τον σκοπό από μια υπηρεσία μοντέλων. Καθώς εκτοξεύτηκαν οι τιμές του πετρελαίου, ο Καντάφι και η οικογένειά του απέκτησαν ξαφνικά τόσα χρήματα που δεν ήξεραν τι να τα κάνουν.
Στο τέλος της περασμένης δεκαετίας, όμως, ο Καντάφι και οι γιοι του είχαν αρχίσει να χάνουν τον έλεγχο. Ενδεικτικός ήταν ο εκβιασμός που έκανε ο Καντάφι στο Νικολά Σαρκοζί για να δεχθεί την απελευθέρωση πέντε νοσοκόμων από τη Βουλγαρία και ενός Παλαιστίνιου γιατρού που υποτίθεται ότι είχαν μολύνει σκοπίμως 400 Λίβυους με τον ιό του AIDS. Και το αποκορύφωμα ήταν η απελευθέρωση στη Σκωτία του Αμπντελμπασέτ αλ-Μεγκράχι, του μοναδικού Λίβυου αξιωματούχου που καταδικάστηκε για το Λόκερμπι. Οι Λίβυοι, που είχαν «παγώσει» μια μεγάλη πετρελαϊκή συμφωνία με την ΒΡ, κατέστησαν σαφές ότι θα την έβλεπαν με καλό μάτι αν επαναπατριζόταν ο αλ-Μεγκράχι με τη δικαιολογία ότι βρισκόταν στο τελικό στάδιο του καρκίνου του προστάτη. Έτσι και συνέβη. Η πετρελαϊκή συμφωνία ύψους 900 εκατομμυρίων δολαρίων με την ΒΡ ήταν πλέον ασφαλής.
Προεδρία της Αφρικανικής Ένωσης
Ο Καντάφι εξελέγη πρόεδρος της Αφρικανικής Ένωσης στις 2 Φεβρουαρίου του 2009. Σε δήλωσή του, κατά τη διάσκεψη κορυφής του διεθνούς οργανισμού στην Αιθιοπία, ο Καντάφι επανέλαβε ότι οι ανεξάρτητες χώρες της Αφρικής μπορούν να εργαστούν για να πετύχουν μια ένωση, που θα ονομαστεί Ηνωμένες Πολιτείες της Αφρικής. Στις 29 Μαρτίου του 2009, χαρακτήρισε το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο ως «μια νέα μορφή διεθνούς τρομοκρατίας».
Σχέσεις με την Ελλάδα
Ο πρώην πρωθυπουργός της Ελλάδας, Ανδρέας Παπανδρέου, το 1977, είχε το καθεστώς της Λιβύης «διακυβέρνηση στα πρότυπα του δήμου των αρχαίων Αθηναίων». Σύμφωνα με το γιο του Ανδρέα Παπανδρέου και σημερινό πρωθυπουργό της Ελλάδας, Γιώργο Παπανδρέου, ο Καντάφι διατηρούσε στενές σχέσεις με τον πατέρα του.
Από της αρχές της δεκαετίας του 1980, ο Καντάφι άρχισε να ενοχλείται από τους Λίβυους που ζούσαν στο εξωτερικό. Μετά τη μεγάλη σφαγή του 1974 – 1976 στα πανεπιστήμια, κατάφερε να σιωπήσει την όποια θέση ή ομιλία εναντίον του στην Λιβύη. Αλλά στο εξωτερικό οι Λίβυοι εκφράζονταν εναντίον του ελεύθερα. Μετά από μια μεγάλη απόπειρα δολοφονίας του το 1984, ο Καντάφι έστελνε εκτελεστές δολοφόνους να καθαρίσουν την Ευρώπη και τον κόσμο από τα «κοπρόσκυλα», όπως τους είχε τότε αποκαλέσει. Δύο Λίβυοι φοιτητές 23 και 24 ετών, δολοφονήθηκαν στο διαμέρισμά τους στην Αθήνα το 1984, καθώς και ένας Λίβυος, πατέρας δύο παιδιών, πυροβολήθηκε σε δρόμο της Αθήνας. Στους ύποπτους εκτελεστές του Καντάφι δόθηκε άδεια να αποχωρήσουν από την Ελλάδα και δεν φυλακίστηκαν ποτέ. Λόγω της φιλίας της Ελληνικής Κυβέρνησης τότε με τον Καντάφι, η Ελλάδα ήταν αφιλόξενη στους Λίβυους που δεν θέλανε τον Καντάφι. Υπήρξαν και πολλές άλλες απόπειρες εναντίον Λίβυων στο Χαλάνδρι, στη Γλυφάδα και σε άλλες περιοχές.
Μερικοί από τους ανθρώπους που δολοφονηθήκαν στην Ελλάδα:
Abu Bakr Abd Al Rahman, προηγούμενος στρατιωτικός ανώτερος υπάλληλος – Αθήνα, Μάιος 1980
Leiutenant Senoussi Al Atyoush, Μοναρχικός στρατιωτικός – Αθήνα, Ιανουάριος 1981
Saleh Abu Zaid Al Shteyte, επιχειρηματίας – Αθήνα, Ιούλιος 1984
Atyah Saleh Al Fartass, φοιτητής – Αθήνα, Ιούλιος 1984
Abd Al Mounam, φοιτητής – Αθήνα, Ιούλιος 1984
Mohammad Ashour Afhema, επιχειρηματίας – Αθήνα, Ιανουάριος 1987
Στις 10 Ιουνίου του 2010, ο Γιώργος Παπανδρέου μεταβαίνοντας στην Τρίπολη της Λιβύης, συναντήθηκε με τον πρόεδρο Καντάφι. Στην συνάντηση αυτή πραγματοποιήθηκε συμφωνία συνεργασίας με την Λιβύη. Τη συμφωνία υπέγραψαν ο υπουργός Επικρατείας Χάρης Παμπούκης και ο υπουργός Οικονομικών και Σχεδιασμού της Λιβύης. Περιλαμβάνει τομείς όπως οι τηλεπικοινωνίες, οι μεταφορές, η ενέργεια, ο τουρισμός, τα γεωργικά προϊόντα, η αρχαιολογία, η κατασκευή έργων υποδομής κυρίως λιμενικών, το real estate, οι φαρμακοβιομηχανίες, η υγεία και η παιδεία
Εμφύλιος πόλεμος 2011
Στις 17 Φεβρουαρίου 2011 ξέσπασαν πολιτικές ταραχές στη Λιβύη εναντίον της κυβέρνησης του Καντάφι, ταραχές χωρίς προηγούμενο. Οι διαδηλώσεις κορυφώθηκαν στα τέλη Φεβρουαρίου, με τον αριθμό των νεκρών να ξεπερνά τους 1.000.
Τον Μάρτιο παραιτήθηκαν πολλοί πρώην συνεργάτες του Καντάφι, ανάμεσά τους και υπουργοί, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την πολιτική καταστολής που ακολουθούσε προς τους διαδηλωτές. Πολλά μέλη των δυνάμεων ασφαλείας αυτομόλησαν προς το μέτωπο της αντιπολίτευσης. Ο πρώην υπουργός δικαιοσύνης, Μουσταφά Αμπντέλ Τζαλίλ σχημάτισε προσωρινή κυβέρνηση και τα Ηνωμένα Έθνη επέβαλαν στις 17 Μαρτίου 2011 ζώνη εναέριου αποκλεισμού στην Λιβύη, με σκοπό να προστατευτεί ο άμαχος πληθυσμός. Στις 30 Απριλίου 2011 σκοτώθηκε ένας από τους γιους του Καντάφι σε αεροπορικό βομβαρδισμό του NATO, καθώς επίσης και 3 από τους εγγονούς του, στην Τρίπολη. Ο Καντάφι, ο οποίος μαζί με την σύζυγό του επισκεπτόταν το σπίτι του γιου του, όπου έλαβε χώρα ο βομβαρδισμός, δεν τραυματίστηκε.
Ένταλμα συλλήψεως
Στις 27 Ιουνίου 2011 το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο εξέδωσε ένταλμα σύλληψης εναντίον του Καντάφι, κατηγορώντας τον για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που τελέστηκαν κατά τον εμφύλιο πόλεμο. Παράλληλα εκδόθηκαν εντάλματα κατά του γιου του Καντάφι, Σαΐφ αλ-Ισλάμ, και του επικεφαλής των λιβυκών μυστικών υπηρεσιών Αμπντάλα αλ-Σενούσι.
Θάνατος
Στις 20 Οκτωβρίου 2011, το Αλ Τζαζίρα πρώτο εξέδωσε την είδηση ότι ο Καντάφι είναι τραυματίας και έχει συλληφθεί. Έφερε τραύματα και στα δύο του πόδια. Στο δρόμο για τη γενέτειρά του, Σύρτη, κατέληξε. Οι πληροφορίες σχετικά με το αν δολοφονήθηκε ή αν υπέκυψε στα τραύματά του είναι συγκεχυμένες και ανεπιβεβαίωτες.
Στις 27 Ιουνίου 2011 το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο εξέδωσε ένταλμα σύλληψης εναντίον του Καντάφι, κατηγορώντας τον για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που τελέστηκαν κατά τον εμφύλιο πόλεμο. Παράλληλα εκδόθηκαν εντάλματα κατά του γιου του Καντάφι, Σαΐφ αλ-Ισλάμ, και του επικεφαλής των λιβυκών μυστικών υπηρεσιών Αμπντάλα αλ-Σενούσι.
Θάνατος
Στις 20 Οκτωβρίου 2011, το Αλ Τζαζίρα πρώτο εξέδωσε την είδηση ότι ο Καντάφι είναι τραυματίας και έχει συλληφθεί. Έφερε τραύματα και στα δύο του πόδια. Στο δρόμο για τη γενέτειρά του, Σύρτη, κατέληξε. Οι πληροφορίες σχετικά με το αν δολοφονήθηκε ή αν υπέκυψε στα τραύματά του είναι συγκεχυμένες και ανεπιβεβαίωτες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου