Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. - είτε το ψήφισες κάποτε, σήμερα, είτε όχι - αποτελείται από πολλές λέξεις, συχνά μπερδεμένες μεταξύ τους, με ατάκες-σλόγκαν που άφησαν εποχή και σηματοδότησαν μια ολόκληρη εποχή, που έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί.
Τι να θυμηθείς; 1974, Καστρί, ΝΑΤΟ, ζιβάγκο, «Βυθίσατε το Χόρα», «Τσοβόλα, δώστα όλα», «Οι Έλληνες έχουμε μόνο μια δυνατότητα: Να πετύχουμε», Μπιρσίμ-συγκεντρώσεις, εγκαίνια, Τοπικές Οργανώσεις, κλαδικές, Μαργαρίτα, συνέδρια, ομιλίες, ένταξη της αποκλεισμένης κοινωνίας στους θεσμούς, εκσυγχρονισμός, Χαριλάου Τρικούπη, Ευρωζώνη, Βαλκάνια, Αραφάτ, Ίμια, Καντάφι, Δήμητρα-Εκάλη-ροζ σκάνδαλο, Ειδικό Δικαστήριο, Μένιος, ο Άκης, Αγγλία-Ωνάσειο, Μεσόγειος, Κύπρος, οικουμενική κυβέρνηση, Χρηματιστήριο, Σημίτης, Γιωργάκης. Το μυαλό πάει μπρος-πίσω, ανακατεύοντας την τράπουλα της ιστορίας που έχει γραφεί και έχει αποφανθεί, συνάμα. Ή και όχι. Πολλά ονόματα ξεχνάς, κάποια άλλα θες και τα ξεχνάς. Πολλά τα «ναι», άλλα τόσα τα «όχι» της ιστορίας προς το ΠΑ.ΣΟ.Κ. Έτσι, όμως, δεν είναι και όλοι οι απολογισμοί που σέβονται τον εαυτό τους;
Τα «ναι» και τα «όχι» του κόμματος αυτού, ανέκαθεν σχηματοποιούνταν και από τις αντίρροπες δυνάμεις που βρίσκονταν στους κόλπους του. Αν μιλήσετε με παλιά στελέχη του, θα σας πουν ότι θεωρούν πως ό,τι συνέβη ήταν το αποτέλεσμα των δύο «ψυχών» του Πανελληνίου Σοσιαλιστικού Κόμματος: Της λαϊκής και της εκσυγχρονιστικής ψυχής. Έτσι, μπορεί το ΠΑ.ΣΟ.Κ. να «αγκάλιαζε» ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας, αλλά επειδή ακριβώς δεν υπήρχε συνεργασία μεταξύ των δύο αυτών «ψυχών», δεν μπόρεσε να περάσει μεταρρυθμίσεις στην κοινωνία, η οποία παρέμεινε στάσιμη. Παρέμεινε μια κοινωνία που λειτουργούσε όσο δανειζόταν και, τελικά, έκανε ελλείμματα και χρέος.
Μέσα στην κοινωνία αναπτύχθηκαν συντεχνίες, ελλειμματικό κράτος - που ήταν και είναι αφερέγγυο, με ολόκληρα κομμάτια λαϊκισμού. Ο κρατισμός και οι πελατειακές σχέσεις βασίλευαν και το ΠΑ.ΣΟ.Κ. δεν έκανε τίποτε για να το αλλάξει. Αλλά ποια κυβέρνηση στην Ελλάδα μπόρεσε, θα μου πείτε.
Το ΠΑ.ΣΟ.Κ., όμως, ήταν και ωραίες στιγμές. Ανώφελες. Ανέφελες. Εποχές που πολύς κόσμος έφαγε με χρυσά κουτάλια, ασχέτως εάν έπρεπε να φάει. Αλλά ποιος μπορούσε να μαντέψει τα όσα επακολούθησαν στο κόμμα αυτό; Πολλές φορές έχω την απορία: στην περίπτωση που ο Ανδρέας μπορούσε να δει τα όσα επακολούθησαν μετά το θάνατό του, τι θα έλεγε; Ποιο θα ήταν το σχόλιό του;
Κάτι πολύ έξυπνο θα έλεγε, είμαι βέβαιος. Ο πατέρας και του Γιώργου έτσι κι αλλιώς ήταν τόσο έξυπνος, που έφτιαξε αυτό το κόμμα επειδή ήταν σίγουρος ότι θα κυριαρχεί στην πολιτική σκηνή μέσα στα επόμενα χρόνια. Και είναι σίγουρο ότι το πέτυχε. Το αν μέσα σε όλη αυτή την επιτυχία ελλοχεύουν και πολλά συμπαρομαρτούντα αποτυχίας, είναι δεδομένο. Άλλωστε, ο ίδιος ο Ανδρέας έλεγε ότι «αλάνθαστος είναι αυτός που δεν κάνει τίποτε».
Έτσι, λοιπόν, κάθε χρόνο, 3 του Σεπτέμβρη, το μυαλό σου θα χάνεται πίσω στην ιστορία του ΠΑ.ΣΟ.Κ., αναζητώντας τα σωστά και τα λάθος του. Για κάποιους, δεν είναι καθόλου δύσκολο. Πολλοί έχουν αποφανθεί, δημοσίως, για το αν το κόμμα αυτό περισσότερο έβλαψε ή περισσότερο ωφέλησε την πορεία της Ελλάδας.
Όπως, ακόμα και σήμερα, πολλοί είναι εκείνοι που τρέμουν να κάνουν την αφαίρεση για το αν έκανε περισσότερα σωστά ή περισσότερα λάθη. Το βέβαιο είναι ότι το αγάπησαν πολλοί και το μίσησαν άλλοι τόσοι. Αδιάφορο δεν ήταν ποτέ, κανένας δεν έπληξε ποτέ, δεν βαρέθηκε ποτέ.
Σχεδόν όλοι, όμως, συμφωνούν ότι το ΠΑ.ΣΟ.Κ. έχει πολιτική ελπίδα να γίνει ξανά κόμμα εξουσίας και όχι τρίτο κόμμα, στην περίπτωση που γίνει σοσιαλδημοκρατικό, στην απόλυτη απόδοση της λέξης.
Μέχρι τότε, η σημερινή επέτειος εκεί στην Ιπποκράτους, η 3η του Σεπτέμβρη, θα παραμένει μια γκρίζα γιορτή, μια μελαγχολική θύμηση.
του Σπύρου Σεραφείμ
Πηγή: http://www.protagon.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου