Είναι δύο μετά τα μεσάνυχτα στη Λευκωσία αλλά στο Μεταβατικό Υπουργικό Συμβούλιο κανείς δεν κοιμάται τη νύχτα αυτή της 15ης προς 16η Αυγούστου, 1960. Ο σερ Χιου Φουτ, κυβερνήτης της Κύπρου διαβάζει την προκήρυξη της βασίλισσας της Μ. Βρετανίας που ανακοινώνει τη εγκατάλειψη της αγγλικής κυριαρχίας στην Κύπρο, εκτός από τις περιοχές που καθορίζονται από τις συνθήκες της Ζυρίχης και του Λονδίνου. Υπογράφονται τα απαραίτητα έγγραφα. Η Κύπρος είναι πια ανεξάρτητη.
Το νέο κράτος, ορίζουν οι συνθήκες, είναι δικοινοτικό (Ελληνοκύπριοι 82%- Τουρκοκύπριοι 18%), αλλά προβλέπεται ενιαίο σύστημα διακυβέρνησης ολόκληρης της επικράτειας. Δεν υπάρχει de jure γεωγραφικός διαχωρισμός των δύο κοινοτήτων, εκτός από την ειδική περίπτωση των χωριστών δήμων. Εκτός από τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου υπογράφονται και τρεις συνθήκες: Εγγυήσεως (Ελλάδα, Τουρκία, Βρετανία), Συμμαχίας, Εγκαθίδρυσης.
Με βάση τη συνθήκη Εγκαθίδρυσης η Βρετανία διατηρεί κυρίαρχες βάσεις στο νησί. Επιπλέον, η χώρα εξασφαλίζει τη διατήρηση δικαιωμάτων πρόσβασης και χρήσης σε ορισμένες μικρότερες τοποθεσίες στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας, δικαιώματα υπερπτήσεων και διάφορα δικαιώματα διέλευσης.
Λίγο αργότερα, στη Λευκωσία, το μεσημέρι της 16ης Αυγούστου ακολουθεί η υποστολή της βρετανικής σημαίας και η έπαρση της κυπριακής. Ο αγγλική πρώην ηγεσία του νησιού αποχωρεί άμεσα. Το κλίμα είναι εορταστικό. «Η Λευκωσία έπλεε κυριολεκτικώς εις τα ελληνικά χρώματα και εγνώρισεν μιαν των μεγαλυτέρων λαϊκών συγκεντρώσεων» γράφει η «Καθημερινή» την περίοδο εκείνη.
Το εορταστικό, όμως, αυτό κλίμα δεν θα κρατήσει πολύ: γρήγορα οι συνθήκες Ζυρίχης και Λονδίνου καταρρέουν, παρά τις μεγαλόστομες ευχές και διαβεβαιώσεις ελληνικής και τουρκοκυπριακής πλευράς. Οι συνθήκες αυτές είχαν υπογραφεί μόλις τον προηγούμενο χρόνο από τους ηγέτες της Ελλάδας, της Τουρκίας και της Μ. Βρετανίας και ευθύς αποτέλεσαν το αντικείμενο σφοδρότατη κριτικής από την αντιπολίτευση σε Ελλάδα και Κύπρο ως μη βιώσιμες.
Αργότερα ο Μακάριος θα αποκαλύψει ότι τις αποδέχτηκε κάτω από αφόρητες πιέσεις. Επιπλέον, η αποκάλυψη αργότερα μυστικής συμφωνίας, την οποία υπέγραψαν στη Ζυρίχη οι πρωθυπουργοί Ελλάδας και Τουρκίας καθιστά προφανές ότι η κυπριακή ανεξαρτησία είναι εξ αρχής υπονομευμένη. Ελληνικές και τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις φτάνουν στην Κύπρο φορείς και άλλων πολιτικών σχεδίων.
Για την ώρα, όμως, στην Κύπρο, επικρατεί αίσθημα εθνικής υπερηφάνειας. Δέκα, μόλις, μέρες μετά την ανεξαρτησία, η Κύπρος προτείνεται για ένταξη στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Κι όμως ήδη ορισμένα γεγονότα προμηνύουν την κρίση: η ένταση στις σχέσεις Μακάριου και Γρίβα αυξάνεται, με τον πρώτο να υπερισχύει στις βουλευτικές εκλογές του Ιουλίου του 1960. Την ίδια στιγμή, τα εθνικιστικά στοιχεία στους κόλπους της τουρκοκυπριακής κοινότητας ενισχύονται μετά την ανατροπή του Μεντερές ήδη από το Μάιο του ίδιου έτους.
Όλα τα στοιχεία της κρίσης υπάρχουν, δηλαδή, ήδη από την πρώτη ημέρα της ανεξαρτησίας...
από το Ιστορικό Λέυκωμα Καθημερινής
Πηγή: http://tvxs.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου